سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری ابزارهای حیاتی در مدیریت کسب و کار هستند. این سیستمها با تجمیع دادهها و ارائه آنها به صورت قابل فهم به مدیران، امکان تصمیمگیری مطابق با دانش دقیق و زمانبندی بهتری را فراهم میکنند. همچنین، با توانایی پیشبینی و تحلیل رویدادها، این سیستمها به بهبود استراتژیها و تاکتیکهای کسبوکار کمک میکنند. به این ترتیب، اهمیت و کارایی سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری در افزایش بهرهوری و توسعه کسب و کارها آشکار است.
فهرست
- 1 تعریف کلی سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری
- 1.1 تاریخچه سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری
- 1.2 سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری در مقابل هوش تجاری
- 1.3 انواع سیستمهای پشتیبانی تصمیم
- 1.4 ویژگی های سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
- 1.5 مزایای سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
- 1.6 معایب سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
- 1.7 دلایل استفاده از سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
- 1.8 کدام فناوری ها از سیستم تصمیم پشتیبانی میکند؟
- 1.9 اهمیت سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری در مدیریت کسب و کار
- 1.10 ویژگیهای DSS چیست؟
- 1.11 فهرست مطالب
تعریف کلی سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری
سیستم پشتیبانی تصمیم، با نام اختصاری DSS (Decision Support System)، یک سیستم اطلاعاتی تعاملی است که برای تجزیه و تحلیل حجم زیادی از دادهها به منظور اطلاع رسانی و پشتیبانی از تصمیمات تجاری به کار میرود.
این سیستم به وسیله ارزیابی اهمیت و عدم قطعیت نتایج و فرآیندهای مرتبط با تصمیمگیری، به مدیران در سطح مختلف سازمان کمک میکند تا تصمیمهای بهتری بگیرند. DSS در تحلیلهای درست و در مجموعه های مختلف از مدیریت (از مدیریت عملیاتی تا مدیریت برنامه ریزی) به عنوان یک ابزار کارآمد برای تسهیل فرآیند تصمیم گیری و بهبود آن شناخته میشود.
تاریخچه سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری
برای اولین بار، مفهوم سیستمهای پشتیبانی تصمیم، بر اساس تحقیقاتی که در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ در انستیتوی فناوری کارنگی مورد توجه قرار گرفت.
این مسئله در دههی ۱۹۸۰ به عنوان سیستمهای اطلاعاتی اجرایی (EIS)، سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری گروهی (GDSS) و سیستم پشتیبانی سازمانی (ODSS) شناخته شد.
این نشان می دهد که در طی سال های طولانی، با تمرکز رو به افزایش سازمانها بر تصمیم گیری مبتنی بر داده، استفاده از علم تصمیمگیری (یا هوش تصمیمگیری) در حال افزایش است و محققان تصمیم گیری ممکن است کلید باز کردن پتانسیل سیستمهای علم تصمیم گیری باشند.
علم طراحی با تجمیع علوم داده کاربردی، علوم اجتماعی و علوم مدیریتی به منظور انتخاب بین گزینهها برای بهبود کیفیت تصمیمگیری با کاهش تلاش مورد نیاز تمرکز دارد.
سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری در مقابل هوش تجاری
سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری و هوش تجاری (BI) اغلب با هم تداخل دارند. برخی از متخصصان هوش تجاری را به عنوان جانشینی برای سیستمهای پشتیبانی تصمیم معرفی کردهاند. اما این موضوع به همین حد محدود نمیشود.
تفاوت های اصلی
سیستمهای پشتیبانی تصمیم به طور کلی در جهت ذخیره سازی دادهها و داده کاوی به عنوان یکی از جزئیات مهم در ساختار سیستمهای هوش تجاری شناخته میشوند.
هوش تجاری به عنوان یک دامنه گسترده از برنامهها، خدمات و فناوریها برای جمعآوری، نگهداری، تجزیه و تحلیل و دسترسی به دادهها به منظور تصمیمگیری است، اما برنامه های سیستم پشتیبانی تصمیم معمولاً به تدعیم تصمیمات خاص و مشخصی میپردازند.
به عنوان مثال، یک سیستم پشتیبانی تصمیم تجاری ممکن است با تجزیه و تحلیل دادههای فروش محصولات در گذشته و متغیرهای فعلی، به یک شرکت کمک کند تا درآمد خود را در یک دوره زمانی مشخص پیشبینی کند.
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی از سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری بالینی به منظور بهبود کارکرد فرآیندهای بالینی استفاده میکنند، از جمله ارائه هشدارها و یادآوریهای رایانهای به ارائهدهندگان خدمات مراقبت، ارائه راهنماییهای بالینی، و تعیین مجموعههای خاص و غیره.
انواع سیستمهای پشتیبانی تصمیم
نرمافزارهای سیستم پشتیبانی تصمیم در انواع مختلفی و با توجه به انواع دادهها و موارد مصرف متنوعی توسعه مییابند. این نرمافزارها به شکلها و اشکال مختلفی و با توجه به نیازهای کاربران متنوعی طراحی میشوند.
سیستم پشتیبانی تصمیم ارتباطات محور
سیستم پشتیبانی تصمیم ارتباطات محور نقش اساسی در بهینه سازی مدیریت دادهها و فرآیندهای مشترک بین اعضای تیم در یک سازمان دارد. این سیستم با فراهم آوردن وسایل ارتباطی و اشتراکگذاری دادهها به روشی ساده و کارآمد، به تسهیل تبادل اطلاعات و همکاری بین اعضای مختلف تیمها کمک میکند. از این طریق، سازمانها قادر به مدیریت بهتر و بهرهوری بیشتر از دادهها و فعالیتهایی که نیاز به همکاری چند نفره دارند، خواهند بود.
با استفاده از سیستم پشتیبانی تصمیم ارتباطات محور، سازمانها میتوانند بهبود مشترکی را در انجام فعالیتها و پروژههای چندمنظوره تجربه کنند. این ابزار به تسهیل هماهنگی و اشتراکگذاری دادهها، تصمیمگیری مشترک و ایجاد تعاملات بین اعضای مختلف تیم کمک میکند. از این رو، سیستم پشتیبانی تصمیم ارتباطات محور به سازمانها این امکان را میدهد که با بهرهگیری از توانمندیهای تیمهای چندگانه خود، عملکرد بهتر و افزایش تواناییهای تصمیمگیری را تجربه کنند.
سیستم پشتیبانی تصمیم مدل محور
راهکارهایی که نرمافزار سیستم پشتیبانی تصمیم مدل محور ارائه میدهد، تصمیمگیرندگان را قادر میسازد تا به مدلهای آماری که برای سازماندهی کسب و کار استفاده میشوند، دسترسی پیدا کنند و این مدلها را مدیریت نمایند. اطلاعات به یک مدل تصمیم گیری وارد میشوند و در نهایت برای تجزیه و تحلیل شرایط موجود بهرهبرداری میشوند. این مدلها، که در بخش مدیریت مدل اشاره شد، ابزارهای کلیدی در پیشبرد فرآیندهای تصمیمگیری و بهبود عملکرد سازمانی به حساب میآیند.
سیستم پیش بینی تصمیم دانش محور
این سیستم از دادههای شرکت، عملکردها، متدها نمایشگرهای گرافیکی یا قوانین دادهی از قبل کدگذاری شده استفاده میکند تا راه حلهای کارشناسانهای برای عملکردهای تخصصی شرکت تحویل دهند.
سیستم پشتیبانی تصمیم اسناد محور
این نوع DSS از اطلاعات غیر ساختار یافته استفاده میکنند. این اطلاعات در فرمتهای مختلف الکترونیکی که در سیستمهای شرکت وجود دارند، هستند. فرمتهای الکترونیکی شامل درایوهای اشتراکی، ذخیره سازی ابری یا سایر راهکارهای مدیریت دارایی داده (DAM) میشوند.
سیستم پشتیبانی تصمیم داده محور
این سیستم به شرکتها کمک میکند تا ترکیبی از دادهها را که هم داخلی و هم خارجی هستند، ذخیره، مدیریت و تجزیه و تحلیل کنند.
ویژگی های سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
در هر سیستم پشتیبان تصمیم گیری، دادهها و اطلاعات نقش اساسی دارند و به همین دلیل در سیستمهای پشتیبان تصمیمگیری (DSS) جایگاه ویژهای دارند. با استفاده از ویژگیهای زیر، میتوانید دادههای خود را به سیستم پشتیبان تبدیل کنید. ویژگیهای سیستم پشتیبان تصمیم به شرح زیر است.
-
جمع آوری دادهها و اطلاعات
یکی از مهمترین ویژگیهای یک سیستم تصمیمگیری (DSS) قابلیت جمعآوری دادهها و اطلاعات میباشد. در واقع، جمعآوری اطلاعات از ویژگیهای اصلی و حیاتی این سیستمها به حساب میآید. یک سیستم تصمیمگیری تنها در صورتی میتواند به عنوان مؤثر و کارآمد تلقی شود که بتواند فرآیند جمعآوری اطلاعات را به بهترین شکل ممکن انجام دهد و اطلاعات لازم را به کاربران ارائه نماید.
-
مدیریت دادهها
هنگامی که اطلاعات را جمعآوری کردهاید، باید قابلیت مدیریت و ذخیرهسازی این دادهها را داشته باشید. به عبارت دیگر، سیستمی که از سیستم پشتیبانی تصمیمگیری (DSS) استفاده میکند، باید حتماً یک روش موثر برای مدیریت و ذخیره دادههای جمعآوری شده داشته باشد.
-
تجزیه و تحلیل دادهها
دادهها و اطلاعات خام چندان مفید و کارآمد نیستند، بنابراین باید با انجام تجزیه و تحلیلهای لازم، پردازش شده و برای تصمیم گیریهای ضروری آماده شوند.
-
ارائه دادهها
پیشنهاد میشود به یاد داشته باشید که نحوه ارائه اطلاعات یک جزء بسیار مهم از سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری (DSS) محسوب میشود. به عبارت دیگر، ویژگی ارائه دادهها شامل ایجاد یک رابطه موثر بین دادهها و کاربران است. این رابط کاربری معمولاً با استفاده از نمودارها، جداول و نمودارهای دایرهای به کاربران نمایش داده میشود.
حفظ این نکته مهم است که چگونگی ارائه اطلاعات تاثیر مستقیمی بر کارایی و مفید بودن یک DSS دارد. از این رو، طراحی و اجرای یک رابط کاربری کارا و جذاب برای ارتباط بهتر و درک بهتر اطلاعات بین کاربران و دادهها بسیار اهمیت دارد.
مزایای سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
- سیستم DSS، میتواند با استفاده از اطلاعات وارد شده در فرآیند و انجام مجموعهای از عملیات مختلف بر روی اطلاعات سایر فرآیندها (توسط سیستمهای نرم افزاری)، فرآیندهای سازمان را به سمت بهینه سازی هدایت کند. در واقع، ترکیبی از قابلیتهای انسانی و کامپیوتری برای حل مسائل و مشکلات سازمان از توانمندیهای یک DSS است.
- سیستم پشتیبان تصمیم، به گردش کارهایی که به وسیله نرم افزار BPMS انجام میشود، کیفیت و دقت بهتری میدهد.
- در این سیستم، کاربر میتواند با تزریق پارامترهای بیرونی به DSS، رفتار سیستم را به روز رسانی کند.
- در سیستم DSS، به کمک وب سرویس میتوانید در میان فرآیندهای مختلف ارتباط سریعتر و سادهتری ایجاد کنید.
- با استفاده از سیستمهای یادگیر DSS میتوانید در جهت بهینه سازی فرآیندها اقدام کنید.
- یک سیستم پشتیبان تصمیم با کنار هم گذاشتن افکار انسان و اطلاعات کامپیوتر، از تصمیمگیرندگان حمایت میکند.
- برنامههای سیستم DSS، تمامی سطوح مدیریت، از مدیران ارشد تا مدیران عملیاتی را پوشش میدهد.
- کاملا انعطاف پذیر است و قدرت ریسک بالایی دارد.
- سیستم DSS، فرآیند آموزش را در سازمان گسترش میدهد. چرا که برای پیاده سازی و اجرای آن، باید مهارتهای خاصی به طور مستمر به کارکنان آموزش داده شود.
- سیستم DSS، با خودکار سازی فرآیندهای مدیریتی یکنواخت، زمان بیشتری را به تصمیم گیری اختصاص میدهد.
- این سیستم، ارتباطات بین افراد را در سازمان بهبود میبخشد.
معایب سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
- هزینههای توسعه و پیاده سازی DSS یک سرمایه گذاری بزرگ است. به همین دلیل سازمانهای کوچکتر نمیتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
- از آنجا که DSS در فرآیندهای تصمیم گیری روزانه برای بهبود کارایی و سرعت، ادغام میشود، میتواند به راحتی یک شرکت را به خود وابسته کند. بنابراین مدیران برای از بین نرفتن جنبههای ذهنی تصمیم گیری، نباید بیش از حد به این سیستم تکیه کنند.
- ممکن است یک DSS به اضافه بار اطلاعاتی منجر شود. زیرا یک سیستم اطلاعاتی تمایل به در نظر گرفتن تمام جنبههای یک مشکل دارد. این موضوع کاربران را سردرگم میکند، چرا که آنها با انتخابهای متعددی روبرو هستند.
- پیاده سازی و اجرای DSS میتواند در کارکنان سطوح پایینتر ترس و واکنش ایجاد کند. زیرا بسیاری از آنها با فناوریهای جدید راحت نیستند و میترسند شغل خود را از دست بدهند.
دلایل استفاده از سیستم پشتیبانی تصمیم گیری چیست؟
امکان انجام محاسبات سریع
این سیستم به تصمیم گیرنده امکان میدهد مقادیر بسیار زیادی از داده را در زمانی کوتاه و با هزینه کم پردازش کند.
غلبه بر محدودیتهای انسانی
همه میدانیم که مغز انسان در محاسبه، تحلیل، یادآوری و ذخیره اطلاعات محدودیت زیادی دارد. همچنین، قدرت حل مسئله در یک فرد دارای محدودیت است.
کاهش هزینه
کنار هم قرار دادن گروهی از کارشناسان و تصمیم گیرندگان هزینه زیادی دارد. استفاده از سیستم DSS این هزینهها را به شکل قابل توجهی کاهش میدهد.
پشتیبانی فنی
از آنجا که بسیاری از تصمیمات سازمانی نیازمند محاسبات پیچیده و پشتیبانی فنی هستند، امکان پشتیبانی فنی در سیستم DSS قرار داده شده است.
پشتیبانی کیفیت
سیستمهای کامپیوتری تصمیم گیرنده، میتوانند کیفیت تصمیمات گرفته شده بهبود دهند.
کدام فناوری ها از سیستم تصمیم پشتیبانی میکند؟
فناوریهای حمایت کننده از سیستم تصمیم عبارتند از:
- سیستم حمایت از تصمیم (DSS)
- سیستم حمایت از تصمیم گروهی (GDSS)
- سیستمهای اطلاعات مدیریت عالی (EIS)
- سیستمهای خبره (ES)
- شبکههای عصبی مصنوعی (ANN)
- سیستمهای حمایت ترکیبی (MSS)
اهمیت سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری در مدیریت کسب و کار
سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری در مدیریت کسب و کار نقش بسیار حیاتی ایفا میکنند. این سیستمها، با تجمیع و تحلیل دادههای کلان، به مدیران کمک میکنند تا تصمیمات بهتری بگیرند. از اهمیت این سیستمها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- تحلیل دقیق داده ها: سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری به شرکتها کمک میکنند تا دادههای متنوع را تحلیل کرده و الگوها و روندهای مهم را شناسایی کنند.
- پیش بینی: با استفاده از مدلها و الگوریتمهای پیشبینی، این سیستمها میتوانند به تصمیمگیران کمک کنند تا آینده را پیشبینی کنند و به طور استراتژیک برنامهریزی کنند.
- کاهش ریسک: با تجمیع اطلاعات، مدیران میتوانند ریسکها را شناسایی کرده و برنامههای اقدامی برای کاهش آنها ایجاد کنند.
- بهبود تصمیم گیری سریع: سیستمهای DSS به مدیران امکان میدهند در زمانهای کوتاه به تصمیمگیری سریع دست پیدا کنند.
- افزایش بهرهوری: با تحلیل بهینه دادهها، بهرهوری در کارهای مختلف سازمان بهبود مییابد.
- رقابت پذیری: سازمانهایی که از سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری پیشرفته استفاده میکنند، معمولاً در بازارها رقابتی بهتری دارند.
در کل این سیستمها به کسب و کارها کمک میکنند تا از دادههای خود بهرهوری بیشتری ببرند و تصمیمات استراتژیک و تاکتیکی خود را بهبود بخشند.
ویژگیهای DSS چیست؟
- DSS اطلاعات در نظر گرفته شده برای استفاده در تصمیمگیری را سازماندهی میکند.
- این سیستم به تصمیمگیرنده اجازه میدهد تا به شیوهای طبیعی با آن تعامل داشته باشد.
- از تصمیمات مربوط به مسائل پیچیده که بهصورت نیمه ساختاری فرموله شدهاند پشتیبانی میکند.
- فرایند تصمیمگیری که منجر به راهحل میشود را پشتیبانی میکند.
فهرست مطالب
ماهیت مدیریت چیست؟
مسئله :
فرآیند کلی حل مسئله (Problem Solving Process )
تصمیم گیری :
مراحل تصمیم گیری
فرایند تصمیم گیری
مدل سایمون- فاز هوشمندی
مدل سایمون- فاز انتخاب
تصمیم گیری عقلایی و عقلایی بودن محدود
روند تاریخی سیستمهای پشتیبانی تصمیم
سیستمهای پشتیبان تصمیم (DSS)
مشخصات و قابلیتهای DSSها
اجزای یک سیستم پشتیبانی تصمیم
معیارهای دسته بندی DSSها
هدف از توسعه DSS
سیر تکاملی سیستمهای پشتیبانی تصمیم
مراحل مختلف تصمیم گیری و نقش DSS
معیارهای ارزیابی قابلیتهای DSSها
تعریف مدل و مدلسازی
مزایای استفاده از مدل در تصمیم گیری
ساختار DSS
برخی ویژگیهای یک سیستم DSS مطلوب
عوامل موفقیت و شکست DSS
مقایسه MIS و DSS
ابزارهای نرم افزاری DSS
امکانات نرم افزاری DSS
سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری هوشمند
زمینه های کاربرد DSS
پاورپوینت تهیه شده بسیار کامل و قابل ویرایش بوده و به راحتی می توان قالب آن را به مورد دلخواه تغییر داد. و در تهیه آن کلیه اصول نگارشی، املایی و چیدمان و جمله بندی رعایت گردیده است.